Dienstwoning Veenhuizen

Inleiding

Rond het midden van de negentiende eeuw in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken gebouwde DIENSTWONING. Het woonhuis fungeerde waarschijnlijk als directiewoning behorende bij de naastgelegen katoenspinnerij. Toen in de voormalige katoenspinnerij een weeshuis en school werden gevestigd, deed de woning waarschijnlijk dienst als onderwijzerswoning. De woning is recentelijk via een platte aanbouw gekoppeld aan een restant van de katoenspinnerij. Het grootst overgebleven gedeelte (vrijstaand en naastgelegen) is een rijksmonument, het kleine gedeelte gekoppeld aan de directiewoning wordt aangewezen als provinciaal monument. De gebouwen vormen samen een ensemble met een grote cultuurhistorische waarde. Het pand heeft een sobere erfinrichting dat deels bestaat uit gazon en deels uit erfverharding middels oude Waalklinker.

Omschrijving

Een uit 1 bouwlaag bestaande DIENSTWONING op rechthoekige plattegrond die is opgetrokken in rood/bruine baksteen. Het pand wordt gedekt door een afgeknot schilddak belegd met een gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pan; bakgoot in houten omtimmering; klossen op daklijst; daklijst rond afgeknot dak. Op het zuidelijk-, oostelijk-, en westelijk dakschild een houten dakkapel met 4-ruits venster onder plat dak; gemetselde nokschoorsteen voorzien van kraaienkorf.
De zuidelijke gevel wordt geleed door drie niet originele 6-ruits vensters; gemetselde hanenkam; lekdorpel.
De symmetrisch ingedeelde westelijke gevel wordt geleed door 4 vensters als in de zuidgevel; entree die bestaat uit een originele opgeklampte deur voorzien van venstertje; bovenlicht; natuurstenen onderdorpel en neut; hanenkam; de oorspronkelijke deuromlijsting is niet meer aanwezig. In de oostelijke gevel drie vensters als in de zuidgevel.
Tegen de noordelijke gevel een in oude stijl aangebouwde niet originele platte aanbouw waarin aan de oostzijde een achterentree is gerealiseerd. Tegen de noordgevel van deze aanbouw een tweede niet originele platte aanbouw die voor de aansluiting zorgt met de voormalige stoomspinnerij. Beide aanbouwen vallen niet onder de provinciale bescherming.

Waardering

De dienstwoning is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• het woonhuis behorende bij de voormalige katoenspinnerij van de Maatschappij van Weldadigheid vertegenwoordigt een hoge cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een dienstwoning bij het bedrijfscomplex van de katoenspinnerij, vanwege de relatie met de geschiedenis van de Rijkswerkinrichting en het gebied van Veenhuizen dat als geheel een bijzondere plaats inneemt binnen de ontwikkelingsgeschiedenis van de ontginning van woeste gronden, armenzorg, (gedwongen) werkverschaffing en later de huisvesting van gedetineerden in Drenthe

Architectuurhistorische waarde

• de dienstwoning vormt een bijzondere uitdrukking van de woonhuisarchitectuur uit het midden van de negentiende eeuw in een Ambachtelijk-traditionele trant;
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in Ambachtelijk-traditionele trant

Stedenbouwkundige / ensemblewaarde

• vanwege de betekenis van de dienstwoning als essentieel historisch-functioneel complexonderdeel van de voormalige katoenspinnerij behorende bij de Rijkswerkinrichting Veenhuizen die als representant van de ontwikkelingsgeschiedenis van de ontginning van woeste gronden, armenzorg, (gedwongen) werkverschaffing en later de huisvesting van gedetineerden in Drenthe in cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht van belang is;
• vanwege de beeldbepalende ligging van de dienstwoning in het buurtschapje Bergveen en binnen het van rijkswege Beschermde Gezicht van Veenhuizen;
• vanwege de visuele en historisch-functionele samenhang met de naastgelegen beschermde restanten van de katoenspinnerij en de voormalige dienstwoning Oude Norgerweg 7 die eveneens wordt aangewezen als provinciaal monument

Gaafheid / authenticiteit:

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur van de dienstwoning;
• vanwege de waarde van de dienstwoning in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Veenhuizen

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de dienstwoning in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken