Oude Kerk

Inleiding

Een in 1896 gebouwde Gereformeerde KRUISKERK. De kerk is thans in gebruik ten behoeve van de Protestantse Kerk van Meppel en staat plaatselijk bekend als de ‘Oude Kerk’. De opmerkelijke façade met een vierkante en een achtkante toren ligt direct aan de weg in het centrum van Meppel. De kerk vormt een religieus complex met de naastgelegen kosterswoning op nummer 2 die eveneens is aangewezen als provinciaal monument.
Tegen het oostelijke dwarsschip is een forse moderne aanbouw gerealiseerd als multifunctioneel centrum samen met de kerk. Deze aanbouw valt niet onder de provinciale bescherming.

Omschrijving

De uit 1 hoge bouwlaag bestaande KRUISKERK heeft als plattegrond een schip met dwarsschip en is opgetrokken in rood/bruine baksteen op een basement van paars/bruine baksteen onder groen geglazuurde afzaat. Het geheel wordt gedekt door een samengestelde kap die is opgebouwd uit twee kruislings geplaatste afgewolfde zadeldaken waarop een gesmoorde verbeterde gotische pan; zinken bakgoot; gemetselde gootlijst; gemetselde klossen; houten dakkapel onder zinken zadeldak op oostelijk en westelijk dakschild schip en noordelijk dakschild dwarsschip.
De gevels worden geleed door hoge rondboogvensters onder rollaag; natuursteen lekdorpel; gemetselde pilasters met natuursteen druiplijst. Noordelijke façade: groot roosvenster met gemetselde tracering en gekleurd glas-in-lood; uitkragend gemetseld boogfries; rozetvenster voorzien van glas-in-lood in de topgevel.
Tegen beide zijgevels een twee bouwlagen hoog aan de buitenzijde gemetseld vierkant trapportaal in de hoek schip/dwarsschip; zich naar onder toe verbredende/verdikkende hoekpilasters met natuurstenen druiplijst; hoekpilasters lopen door tot boven de goot; uitkragende gemetselde band;dubbele staande rondboogvensters onder rollaag met natuurstenen lekdorpel; zinken bakgoot; gemetselde gootlijst; gemetselde klossen; zinken tentdak.
Twee torens aan weerszijden van de façade: oostelijke toren vierkant; hoekpilasters; rondboogvensters; gemetseld uitkragend boogfries op gemetselde zuiltjes; zeskantige torenspits belegd met grijze lei; uurwerk in onderste gedeelte spits. De westelijke toren is kleiner en lager; achtkantige opbouw; hoekpilasters; natuursteen druiplijsten; achtkantige torenspits belegd met grijze lei.
De entree is gelegen in het midden van de façade aan de noordzijde en bestaat uit een iets inpandig gelegen portiek; natuurstenen stoep van twee treden; natuurstenen plint; gemetselde uitkragende rondboogportiek van rode profielsteen tussen gemetselde pilasters; natuursteen waterlijst met natuursteen waterspuwers; portiek is opgedeeld door middel van gemetselde pijler voorzien van Joodse gevelsteen; 2 gelakte houten paneeldeuren; dubbel van rode profielsteen gemetseld kwartrond drielicht.

Waardering

De kruiskerk is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• de kerk van de Gereformeerde gemeente in Meppel vertegenwoordigt cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van religieuze ontwikkelingen aan het einde van de negentiende eeuw in Drenthe

Architectuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van de kruiskerk uit circa 1896 als representant van een kerkelijk gebouw in een fantasievolle Eclectische architectuur met Neogotische en Neorenaissancistische elementen in Drenthe;
• vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp;
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de opvallende en zorgvuldige detaillering van de kerk in een fantasievolle Eclectische architectuur met Neogotische en Neorenaissancistische elementen

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de bijzondere betekenis van de kruiskerk voortkomend uit de zeer beeldbepalende ligging aan de Groenmarkstraat in het centrumgebied van Meppel
• vanwege de ensemblewaarde met de naastgelegen kosterswoning als onderdelen van een Gereformeerd religieus complex, waarvan de kosterswoning eveneens is aangewezen als provinciaal monument

Gaafheid

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur van de kerk;
• vanwege de waarde van de kerk in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en de hoge mate van gaafheid van het bebouwingsbeeld van de stedelijke omgeving

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de kerk in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken