Dwarshuis Zuidlaren

Inleiding

Omstreeks 1900 in Overgangsarchitectuur gebouwd DWARSHUIS met van oorsprong vrijstaande SCHUUR, waarschijnlijk van oudere datum. Deze schuur staat iets schuin ten opzichte van het hoofdgebouw. In 1962 is in het westelijk dakschild van het dwarshuis een dakkapel onder plat dak gebouwd en in 1992 is volgens het gemeentelijk bouwarchief een badruimte in de schuur gerealiseerd. De achterzijde van het dwarshuis is inmiddels door middel van een platte, niet originele aanbouw verbonden met de schuur. Deze aanbouw valt niet onder de provinciale bescherming. Het pand ligt iets teruggerooid achter een niet origineel hekwerk binnen het in 1974 aangewezen beschermde dorpsgezicht Zuidlaren.

Omschrijving

Het op rechthoekige plattegrond gebouwde DWARSHUIS bestaat uit 1 bouwlaag en is opgetrokken in bruin/rode baksteen op een grijs gepleisterde plint. Het geheel wordt gedekt door een schilddak waarop een zwart geglazuurde platte Friese pan. Op het dak twee getrapt gemetselde nokschoorstenen; kroonlijst met houten bakgoot. Gemetselde dakkapel in het midden van het oostelijk dakschild voorzien van een zadeldak met zwart geglazuurde platte Friese pan; siermakelaar; decoratieve windveer; decoratief gezaagde gootlijst; houten dakgoot; dubbel openslaand venster met bovenlicht; neggenblokken; latei onder segmentboog met gedecoreerde aanzet- en sluitsteen; rustica invulling van het boogveld.
De gevels worden geleed door H-vensters; bovenlicht glas-in-lood; latei onder segmentboog met gedecoreerde aanzet- en sluitsteen; decoratieve boogtrommel; neggenblokken; ventilatiegaten met rooster in plint.
Aan de achter(west)zijde een ten opzichte van het dwarshuis schuin geplaatste schuur die is opgetrokken in rode baksteen en wordt gedekt door een met oranje oude Hollandse pan belegd wolfdak; getoogde opgeklampte inrijdeuren onder rollaag; 6-ruits getoogd ijzeren stalvensters met rollaag onder en boven.
De entree is gelegen in het midden van de symmetrische voorgevel aan de oostzijde en bestaat uit een portiek met segmentboog; gedecoreerde aanzet- en sluitsteen; natuurstenen stoep; neut; latei; segmentboog boven deurkozijn; rustica gedecoreerde boogtrommel; neggeblokken; houten paneeldeur met dubbel staand venster voorzien van sierroosters; bovenlicht met glas-in-lood; geprofileerd kalf.

Waardering

De boerderij met stookhok, erfinrichting en hekwerk met hekpijlers is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van de boerderij als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het Drentse, gemengde boerenbedrijf rond 1900

Architectuurhistorische waarde

• als bijzondere uitdrukking van een boerderij met dwars geplaatst voorhuis en schuur van het Fries-Groningse type uit 1894
• vanwege de esthetische kwaliteiten van de boerderij
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering van de boerderij in Ambachtelijk-traditionele stijl met voorhuis met decoratieve elementen in de trant van de Neorenaissance

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de beeldbepalende ligging en als onderdeel van de historische agrarische bebouwing binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Zuidlaren

Gaafheid

• vanwege de hoge mate van gaafheid van de zichtzijdes van de boerderij
• vanwege de waarde van de boerderij in relatie tot de gaafheid van de stedenbouwkundige structuur binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Zuidlaren

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de boerderij in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken.