Dwarshuisboerderij Rolde

Inleiding

DWARSHUISBOERDERIJ gelegen naast de monumentale kerk aan de cultuurhistorisch waardevolle Kerkbrink van Rolde. Op enkele kleine aanpassingen na verkeert de boerderij nog in authentieke staat. In 1970 werd de plattegrond gewijzigd ten behoeve van een uitbouw voor de keuken en in 1978 en daarna zijn de veestalling en de mestkelders vergroot. Als erfafscheiding is rond de siertuin voor het woongedeelte nog een origineel decoratief ijzeren HEKWERK aanwezig en het erf aan de achterzijde van de schuur is nog voorzien van de kenmerkende keienbestrating.

Omschrijving

De DWARSHUISBOERDERIJ op samengestelde plattegrond bestaat uit 1 bouwlaag en is deels onderkelderd. De gevels zijn opgetrokken in rood/bruine baksteen op een trasraam van rood/bruine metselklinker.
Het woonhuis wordt gedekt door een afgeplat schilddak waarop een zwart geglazuurde bouletpan; verkropte kroonlijst met houten bakgoot; 4 gemetselde schoorstenen voorzien van schoorsteenbord. Verhoogd middengedeelte voorgevel met zadeldak; balkon op decoratieve consoles; dubbele balkondeur met getoogd bovenlicht onder rollaag; decoratieve houten balustrade; enkele vaasvormige balusters; fronton; waterspuwer.
De gevels van het woonhuis worden geleed door getoogde H-vensters onder hanenkam; gepleisterde grijze lekdorpel. De oorspronkelijke luiken zijn niet meer aanwezig. Op alle hoeken zijn hoekpilasters aangebracht.
De schuur wordt gedekt door een rieten wolfdak met onderlangs twee rijen pannen; aan oost- en westzijde een uilenbord met makelaar; bakgoot. De gevels van de schuur worden geleed door getoogde ijzeren vensters met decoratieve roedenverdeling; rollaag.
De gevelindeling van de achter(oost)zijde van de schuur bestaat uit dubbele opgeklampte inrijdeuren onder betonnen latei; rozetankers aan weerszijden van de inrijdeur; drie opgeklampte deuren onder rollaag waartussen drie staande ijzeren vensters onder rollaag. Daarboven zijn vijf ijzeren rondboogvensters aangebracht, waarvan bij de linker de roedenverdeling is verwijderd.
De entree is gelegen in het midden van de voor(west)gevel en bestaat uit een segmentboogportiek; dubbele houten paneeldeur met venster; smeedijzeren sierrooster; kalf voorzien van getand houtsnijwerk; getoogd bovenlicht; geel/zwarte plavuizenvloer; natuurstenen onderdorpel en neut; natuurstenen stoep. De consoles van het balkon gaan naar beneden toe over in een witte deuromlijsting.
Aan de achterzijde van de boerderij is een vrijstaande schuur op rechthoekige plattegrond gesitueerd;gevelindeling is deels gewijzigd ten behoeve van paardenstal; zadeldak met oranje opnieuw verbeterde Hollandse pan; gevels zijn gedeeltelijk opnieuw opgemetseld met niet originele baksteen.

Waardering

De boerderij met erfinrichting en hekwerk is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde:

• vanwege de waarde van de boerderij als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het Drentse, gemengde boerenbedrijf rond 1900

Architectuurhistorische waarde:

• als bijzondere uitdrukking van een boerderij met dwarsgeplaatst voorhuis en schuur van het Fries-Groningse type uit omstreeks 1900
• vanwege de esthetische kwaliteiten van de boerderij met sobere erfinrichting en decoratief hekwerk
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering van de boerderij in Ambachtelijk-traditionele stijl met enkele decoratieve elementen in eclectische stijl

Stedenbouwkundige/ensemble waarde:

• vanwege de beeldbepalende ligging en de hoge omgevingswaarde van de boerderij
• vanwege de situering aan de waardevolle brink en naast de rijksmonumentale kerk van Rolde
• vanwege de waarde van de boerderij met erfinrichting en hekwerk als essentiële onderdelen van het totaalbeeld van de boerderij

Gaafheid

• vanwege de hoge mate van gaafheid van de boerderij, de erfinrichting en het hekwerk
• vanwege de waarde van de boerderij in relatie tot de gaafheid van de stedenbouwkundige structuur – van de brink en de visuele gaafheid van de naastgelegen rijksmonumentale kerk

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de boerderij in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken