Dwarshuisboerderij

Inleiding

Een omstreeks 1890 gebouwde DWARSHUISBOERDERIJ met VARKENSSCHUUR.
Het complex is rond 1915 uitgebreid met een aangebouwde serre en een platte aanbouw op samengestelde plattegrond. De boerderij is gebouwd in een Ambachtelijk-traditionele bouwtrant met enige Eclectische elementen en is uitgevoerd met een dwars op de schuur geplaatst voorhuis en schuur voorzien van een dwarsdeel. Dit boerderijtype is karakteristiek voor het cultuurhistorisch zeer waardevolle agrarische gebied rond Ruinerwold. Het boerderijcomplex vormt een beeldbepalend onderdeel van het agrarische bebouwingslint, ligt naast de rijksmonumentale boerderij Haakswold 17 en tegenover de villaboerderij Haakswold 4-6 die eveneens is aangewezen als provinciaal monument.
De boerderij heeft een sober ingericht erf met aan de voorzijde gras en enkele oude bomen. Verder enkele hagen en grind. Het erf is van de straat afgescheiden door middel van een sloot. Bijzonder is het authentieke ijzeren HEKWERK langs de oprijlaan.
De boerderij is alleen vanaf de openbare weg geïnventariseerd.

Omschrijving

Een 1 bouwlaag hoge DWARSHUISBOERDERIJ op samengestelde plattegrond die is opgetrokken in bruin/rode baksteen op een grijs gepleisterde plint. Het voorhuis wordt gedekt door een schilddak belegd met een zwart geglazuurde Romaanse pan; twee gemetselde nokhoekschoorstenen; verkropte kroonlijst met bakgoot. Gemetselde dakkapel in het midden van het noordelijk dakschild; zadeldak met decoratieve windveer in Chaletstijl en gootlijst; T-venster voorzien van getoogd bovenlicht; rollaag.
De schuur wordt gedekt door een aan de noordzijde afgewolfd schilddak waarop niet originele golfplaten zijn aangebracht; gemetselde nokhoekschoorsteen; niet origineel dakvenster in het oostelijk dakschild; 4-ruits houten dakkapel voorzien van fronton op oostelijk dakschild.
De noordelijk gelegen voorgevel van het woonhuis wordt geleed door 4 licht getoogde H-vensters voorzien van gemetselde hanenkam en hardstenen onderdorpel; entree in middenrisaliet bestaande uit een vleugeldeur voorzien van houtsnijwerk en smeedijzeren sierrooster, geprofileerd kalf, licht getoogd bovenlicht onder hanenkam, hardstenen stoep.
In de oostelijke zijgevel 2 H-vensters als in de voorgevel.
De westelijke zijgevel wordt geleed door een H-venster als in de voorgevel; een vijfzijdige houten serre onder tweedelig plat dak; gemetselde bakstenen onderbouw voorzien van plint en natuurstenen cordonlijst onder de vensters; staande vensters voorzien van 3-ruits bovenlicht voorzien van gebrandschilderd glas; tussen de bovenlichten en de daklijst is een tweede, smal liggend bovenlicht aangebracht voorzien van een 6-ruits houten roedenvederling; aan de westzijde een openslaad venster met zijlichten.
Ten zuiden van de serre tegen de westelijke zijgevel van de boerderij een platte aanbouw op samengestelde plattegrond die is opgetrokken in rode baksteen op een grijze plint; houten paneeltuindeuren voorzien van boven- en zijlicht, een gekoppeld staand T-venster met middenstijl en voorzien van natuurstenen onderdorpel en een klein staand venster voorzien van diefijzers, houten lekdorpel en rollaag. De westzijde van het achterste gedeelte van de platte aanbouw is voorzien van een cementpleister; langs het dak een geprofileerde daklijst; op het platte dak een gemetselde schoorsteen.
De oostelijke zijgevel van het achterhuis wordt geleed door een getoogd en een rechtgesloten 6-ruits schuifvenster onder rollaag; van het getoogde venster zijn de luiken niet meer aanwezig. Verder een opgeklampte baander met inloopdeur en bovenin iedere baanderdeur een radvenster. In de krimp een gietijzeren radvenster onder rollaag.
Aan de achterzijde van de oostelijke schuurgevel een terugliggende opgeklampte baander en enkele rechtgesloten liggende stalvensters.
Aan de westzijde van de boerderij een middels een lage aanbouw met de aanbouwen van de boerderij verbonden VARKENSSCHUUR. De op rechthoekige plattegrond gebouwde schuur is opgetrokken in rood/bruine baksteen op grijze plint en wordt gedekt door een zadeldak belegd met een gesmoorde platte Muldenpan; mastgoot met houten goot- en daklijst; topgevel met dakoverstek voorzien van decoratieve windveer en decoratieve daklijst. De westelijke zijgevel van de varkensschuur wordt geleed door 4 opgeklampte mestdeuren en een staand rondboogvenster voorzien van gietijzeren tracering. De noordelijk gelegen topgevel van de schuur wordt geleed door een rondboogvenster als in de zijgevel onder rollaag en een gietijzeren roosvenster onder rollaag in de topgevel.

Waardering

De dwarshuisboerderij met varkensschuur en hekwerk is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van de relatief forse boerderij met varkensschuur en hekwerk als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het Drentse, gemengde boerenbedrijf omstreeks 1890

Architectuurhistorische waarde

• als bijzondere uitdrukking van een relatief forse boerderij uit omstreeks 1890 met dwarsgeplaatst voorhuis, varkensschuur en hekwerk in Ambachtelijk-traditionele stijl met enige Eclectische elementen
• vanwege de esthetische kwaliteiten van de boerderij met varkensschuur en hekwerk op een ruim erf
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering van de boerderij met varkensschuur in Ambachtelijk-traditionele stijl met enige Eclectische elementen

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de beeldbepalende ligging van de boerderij met varkensschuur en hekwerk op een ruim erf aan de doorgaande weg in het cultuurhistorisch zeer waardevolle agrarische gebied rond Ruinerwold
• vanwege de betekenis van de boerderij en de varkensschuur en het hekwerk als essentiële onderdelen van een boerderijcomplex dat als representant van de historische Drentse boerderij in cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht van belang is
• vanwege de ensemblewaarde met de naastgelegen, rijksmonumentale boerderij Haakswold 17 en de tegenoverliggende villaboerderij Haakswold 4-6 die eveneens is aangewezen als provinciaal monument

Gaafheid

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van de boerderij met varkensschuur
• vanwege de waarde van de boerderij met varkensschuur in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld in het cultuurhistorisch zeer waardevolle agrarische gebied rond Ruinerwold