Dwarshuisboerderij Ruinerwold

Inleiding

Een in 1873 gebouwde DWARSHUISBOERDERIJ met vrijstaande VARKENSSCHUUR. De boerderij is gebouwd in een Ambachtelijk-traditionele bouwtrant met enige Eclectische elementen en uitgevoerd met een dwars op de schuur geplaatst voorhuis en schuur voorzien van een dwarsdeel. Dit boerderijtype is karakteristiek voor het cultuurhistorisch zeer waardevolle agrarische gebied rond Ruinerwold. De boerderij is beeldbepalend gelegen aan de doorgaande weg, heeft een diepe voortuin en ligt in de oorspronkelijke agrarische lintbebouwing aan de Haakswold, ten zuidwesten van Ruinerwold. Het complex is argrarisch in gebruik. De sterk terruggerooide boerderij heeft een royale en grotendeels originele erfbeplanting met gazon en oude eiken en beuken. Een oprijlaan langs de oostzijde van het perceel en afgescheiden van de doorgaande weg door middel van een sloot.

Omschrijving

De uit 1 bouwlaag bestaande en gedeeltelijk onderkelderde DWARSHUISBOERDERIJ op samengestelde plattegrond is opgetrokken in rood/bruine baksteen, ter plaatse van het voorhuis op een grijs gepleisterde plint; tevens gepleisterde plint langs oost- en achterzijde schuurgedeelte. Het voorhuis wordt gedekt door een schilddak belegd met een rood geglazuurde opnieuw verbeterde Hollandse pan; twee gemetselde nokhoekschoorstenen; verkropte kroonlijst met bakgoot. Verhoogd middengedeelte voor(noord)gevel met dakkapel onder zadeldak; balkon met siersmeedijzeren hekwerk; loden piron; decoratieve windveer; dubbele 3-ruits balkondeuren; getoogd 2-ruits bovenlicht onder rollaag; Louis XIV-kuif; decoratieve deuromlijsting; decoratieve consoles in Lodewijk-stijl; twee waterspuwers. De gevels worden geleed door staande schuifvensters met getoogd 2-ruits bovenlicht; grijs geschilderde natuurstenen lekdorpel; hanenkam. Drie keldervensters met diefijzers in oostelijke plint; smeedijzeren staafankers, op aantal plaatsen ‘in het kozijn’ gesmeed. Achterhuis en schuur worden gedekt door een zadeldak, het achterhuis belegd met rood geglazuurde opnieuw verbeterde Hollandse pan. De schuur heeft een rieten dakbedekking, waarover op het oostelijk dakschild en op het zuidelijk wolfeind niet originele golfplaten zijn aangebracht. De gevels van de schuur worden geleed door twee onderschoeren met opgeklampte baanderdeuren aan oostzijde; opgeklampte baanderdeuren in krimp westzijde; gietijzeren rondboog stalvensters onder rollaag; opgeklampte mestdeuren. Originele achtergevel met twee opgeklampte deuren onder rollaag en vier gietijzeren rondboogvensters. De entree is gelegen in het midden van de symmetrische voorgevel en bestaat uit een iets teruggelegen vleugeldeur met venster voorzien van smeedijzeren sierrooster; decoratief kalf; getoogd bovenlicht; getoogde gepleisterde deuromlijsting met pilasters op natuurstenen basement met ruitmotief; twee treden hoge natuurstenen stoep met bordes; natuurstenen onderdorpel; luifel/balkon boven entree. Zij-entree in oostelijke gevel woonhuis; houten paneeldeur met vierkant venster; rooster van siersmeedwerk; geprofileerd kalf; 2-ruits getoogd bovenlicht onder hanenkam; natuurstenen onderdorpel. De deur die zich oorspronkelijk in de westgevel bevond, aan de andere kant van de dwarsgang, is deels dichtgemetseld en voorzien van een raamkozijn. Rechts van de oostelijke zij-ingang een ingemetselde natuursteen fundatiesteen met daarop ‘De eerste steen gelegd door Hendrik Brouwer en Karsje Groenewold den 31 juli 1873’. Aan de westzijde, dwars op het hoofdgebouw, een vrijstaande VARKENSSCHUUR op rechthoekige plattegrond, een later uitgebreid stookhok. Opgetrokken in rood/bruine baksteen; halfronde gietijzeren stalvensters op en onder rollaag; opgeklampte mestdeuren onder rollaag; zadeldak bedekt met niet originele golfplaten; noordgevel getoogde gietijzeren stalvensters onder rollaag; topgevel met rollaag en natuurstenen nokbeëindiging.

Waardering

De dwarshuisboerderij met varkensschuur is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

  • vanwege de waarde van de relatief forse boerderij met varkensschuur als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het Drentse, gemengde boerenbedrijf omstreeks 1875

Architectuurhistorische waarde

  • als bijzondere uitdrukking van een relatief forse boerderij uit 1873 met dwarsgeplaatst voorhuis en varkensschuur in Ambachtelijk-traditionele stijl met enige Eclectische elementen
  • vanwege de esthetische kwaliteiten van de boerderij op een ruim erf
  • vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering van de boerderij met varkensschuur in Ambachtelijk-traditionele stijl met enige Eclectische elementen

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

  • vanwege de beeldbepalende ligging van de boerderij met varkensschuur op een ruim erf aan de doorgaande weg in het cultuurhistorisch zeer waardevolle agrarische gebied rond Ruinerwold
  • vanwege de betekenis van de boerderij en de varkensschuur als essentiële onderdelen van een boerderijcomplex dat als representant van de historische Drentse boerderij in cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht van belang is
  • vanwege de ensemblewaarde met de naastgelegen, vergelijkbare boerderij Haakswold 25 en de tegenoverliggende boerderij Haakswold 12-14 die eveneens zijn aangewezen als provinciaal monument

Gaafheid

  • vanwege de redelijke mate van gaafheid van de boerderij met varkensschuur
  • vanwege de waarde van de boerderij met varkensschuur in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld in het cultuurhistorisch zeer waardevolle agrarische gebied rond Ruinerwold