Kop-rompboerderij Vries

Inleiding

Een in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant gebouwde KOP-ROMPBOERDERIJ met voorhuis uit 1927 in Overgangsarchitectuur. De boerderij wordt specifiek genoemd in de beschrijving van het van rijkswege beschermde gezicht van Vries (aangewezen in 1970) waarin het is gelegen. Sinds 1970 is er een winkel gevestigd in het schuurgedeelte aan de zuidzijde van de boerderij. Hoewel de oorspronkelijke indeling is gevolgd, is de achtergevel indertijd geheel opnieuw opgetrokken in een wildverband. De vanaf de brink zichtbare noord- en oostgevel zijn evenwel nog volledig intact en dragen, samen met onder andere de kerk, de naastgelegen boerderij op nummer 8 die eveneens in procedure is om te worden aangewezen als provinciaal monument, de klinkerweg en de daarlangs groeiende lindenbomen, in belangrijke mate bij aan de kwalitatief hoge beeldwaarde van de brink. Het pand ligt iets teruggerooid in de lengterichting langs de brink, waarbij de perceelsafscheiding langs de brink bestaat uit een origineel smeedijzeren HEKWERK.

Omschrijving

De uit 1 bouwlaag bestaande en op samengestelde plattegrond gebouwde KOP-ROMP BOERDERIJ is opgetrokken in een rood/bruin gesinterde baksteen, rondom het voorhuis op een grijs gepleisterde plint. Het geheel wordt gedekt door een afgewolfd zadeldak met op het voorhuis een zwart geglazuurde Muldenpan. De oostelijke zijgevel van het voorhuis heeft een verhoogd middengedeelte oostelijke zijgevel woonhuis met daarin gemetselde dakkapel; inpandig balkon; zadeldak ; uitkragende bakgoot; drie bolvormige zinken dakversieringen en windvaan; gemetselde balustrade in opengewerkte ruitvorm (rode baksteen en gele verblendsteen); gemetselde opengewerkte ruitvormige venters in zijgevels dakkapel (rode baksteen en gele verblendsteen); banden van gele verblendsteen. Aan weerszijden hiervan twee niet originele dakramen. Het voorhuis dat in 1927 is vernieuwd heeft aan de noordzijde een uitkragende lijstgoot op decoratieve klossen en een opnieuw opgemetselde nokhoekschoorsteen met schoorsteenkap. De oostzijde van het voorhuis heeft een geprofileerde bakgoot op geprofileerde klossen op gemetselde daklijst van gele verblendsteen.
Deze gevel kenmerkt zich verder door een verhoogd middengedeelte met daarin een gemetselde dakkapel; inpandig balkon; zadeldak; uitkragende bakgoot; drie bolvormige zinken dakversieringen en windvaan; gemetselde balustrade in opengewerkte ruitvorm (rode baksteen en gele verblendsteen); gemetselde opengewerkte ruitvormige venters in zijgevels dakkapel (rode baksteen en gele verblendsteen); banden van gele verblendsteen.
De oostzijde voorhuis geprofileerde bakgoot op geprofileerde klossen op gemetselde daklijst van gele verblendsteen.
De schuur heeft een rieten dakbedekking met langs de randen twee rijen zwart geglazuurde verbeterde Hollandse pannen; gemetselde nokschoorsteen op noordelijk gedeelte schuur; decoratief uilenbord met makelaar aan noord- en zuidzijde schuur; geprofileerde windveer. Een gemetselde nokschoorsteen op het noordelijk gedeelte; decoratief uilenbord met makelaar aan noord- en zuidzijde; geprofileerde windveer.
De gevels van het voorhuis worden geleed door H-vensters onder strek; aanzetstenen; bovenlicht gekleurd glas-in-lood; lekdorpel van geglazuurde profielsteen. Toegangsdeur onder strek in oostelijke krimp; bovenlicht gekleurd glas-in-lood; paneeldeur met dubbel venster voorzien van smeedijzeren sierrooster met daarboven uitkragende decoratieve lijst; daarnaast staand venster onder strekkenlaag met gemetselde lekdorpel.
De oostelijke zijgevel van de schuur heeft ruitvormige stalvensters onder rollaag met 4-ruits roedenverdeling. De achter(zuid)gevel heeft bovenlangs een smal fries in bloktandmotief; 3 smeedijzeren roosvensters; vlechtingen. De invulling van de rest van de achtergevel is enigszins gewijzigd ten behoeve van de winkelfunctie die in de schuur is ondergebracht.
In de gevels zijn rechte- en bloktandbanden van gele verblendsteen aangebracht.
De entree is gelegen in een portiek onder hanenkam met aanzetsteen in het midden van de symmetrische oostgevel van het voorhuis; plint doorlopend in portiek; houten paneeldeur met kijkvenster; bovenlicht met gekleurd glas-in-lood; aan weerszijden smal zijlicht met bovenlicht, alle gekleurd glas-in-lood; donkere granito onderdorpel en neut; lichte granito vloer portiek.

Waardering

De kop-rompboerderij is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van de kop-rompboerderij als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het Drentse, gemengde boerenbedrijf rond 1900

Architectuurhistorische waarde:

• als bijzondere uitdrukking van een kop-rompboerderij met een schuur van het Fries-Groningse type in Ambachtelijk-traditionele stijl, en een in 1927 vernieuwd voorhuis in Overgangsarchitectuur.
• vanwege de esthetische kwaliteiten van de boerderij
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering van het schuurgedeelte in Ambachtelijk-traditionele stijl en het kenmerkende materiaalgebruik en de opvallende detaillering van het voorhuis in Overgangsarchitectuur

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de zeer beeldbepalende ligging aan de historische brink en als kenmerkend onderdeel van de historische agrarische bebouwing binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Vries
• vanwege de ensemblewaarde van de boerderij in relatie tot de naastgelegen boerderij Brink 8, die eveneens in procedure is om te worden aangewezen als provinciaal monument

Gaafheid

• vanwege de hoge mate van gaafheid van de boerderij
• vanwege de waarde van de boerderij in relatie tot de gaaf bewaarde stedenbouwkundige structuur binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Vries

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de boerderij in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken