Kosterswoning Veenhuizen

Inleiding

Een omstreeks 1865 in een Ambachtelijk-traditionele bouwstijl ontworpen KOSTERSWONING. Het woonhuis, dat werd gebouwd in opdracht van de Maatschappij van Weldadigheid heeft de vorm van een keuterij van het Krimpentype. Plaatselijk staat het pand bekend als het “Pannenkoekenhuisje”. Na vertrek van de koster is het in gebruik geweest als consistorie. In 2003 is de woning op zorgvuldige wijze gerestaureerd, waarbij tevens enkele eerder aangebrachte, niet originele, dakvensters zijn verwijderd.
Tijdens de restauratie is het geschikt gemaakt voor de huidige bestemming van Bed & Breakfast. De voormalige fietsenstalling aan de noordzijde is hierbij verbouwd tot schuurtje met overkapping.
Het pand staat aan de oprijlaan van de protestantse koepelkerk en de erfbeplanting maakt deel uit van de groenstructuur met eikenbomen rond de kerk. Door het ontbreken van erfafscheidingen vloeien beide percelen naadloos in elkaar over en is de oorspronkelijke samenhang in de context nog aanwezig.

Omschrijving

De uit 1 bouwlaag bestaande KOSTERSWONING is opgetrokken in wit gepleisterd metselwerk met de aanduiding van een antracietkleurige plint. Het pand wordt gedekt door een aan de voor- en zijkant overkragend zadeldak, aan de noordzijde verlengd en onder een andere dakhelling geplaatst ten behoeve van een houten aanbouw met overkapping.
Op het noordelijk dakschild een forse gemetselde schoorsteen; niet originele windveer; koperen mastgoot en hemelwaterafvoer; op het zuidelijk dakschild een niet origineel dakvenster.
De voorgevel wordt geleed door twee 6-ruits vensters met houten onderdorpel, een klein staand venster in de topgevel met daaronder een klein smeedijzeren staafanker. In de zuidelijke krimp een opgeklampte rondboogdeur met natuursteen onderdorpel en neut. In de noordelijke krimp een opgeklampte deur met natuursteen onderdorpel en neut. Tegen de noordelijke gevel, aan weerszijden van de niet originele deur, twee niet originele gepleisterde steunberen. In de zuidelijke gevel van het voorhuis een zelfde 6-ruits venster als in de voorgevel; in het achterhuis een klein staand venster onder het dakoverstek. De achtergevel wordt geleed door twee gekoppelde 6-ruits vensters als in de voorgevel; daarboven een klein staand venster met daaronder een klein smeedijzeren staafanker.
Tegen de noordelijke zijgevel is een overkapping aangebracht die aan de achterzijde gedeeltelijk is verbouwd tot houten schuurtje met een opgeklampte deur in de achtergevel.
Het dak loopt als overkapping verder naar voren door tot aan de krimp.

Waardering

De kosterswoning is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

  • de kosterswoning behorende bij de Rijkswerkinrichting Veenhuizen vertegenwoordigt een hoge cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een kerkelijke dienstwoning uit het laatste kwart van de negentiende eeuw, vanwege de relatie met de geschiedenis van de Rijkswerkinrichting en het gebied van Veenhuizen dat als geheel een bijzondere plaats inneemt binnen de ontwikkelingsgeschiedenis van de ontginning van woeste gronden, armenzorg, (gedwongen) werkverschaffing en later de huisvesting van gedetineerden in Drenthe

Architectuurhistorische waarde

  • als bijzondere uitdrukking van een kerkelijke dienstwoning gebouwd als krimpentype in Ambachtelijk-traditionele trant
  • vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in Ambachtelijk-traditionele trant

Stedenbouwkundige / ensemblewaarde

  • vanwege de betekenis van de kosterswoning als essentieel historisch-functioneel complexonderdeel van het kerkelijke ensemble van kosterswoning en de rijksmonumentale Nederlands-hervormde kerk uit 1825, als onderdeel van de Rijkswerkinrichting Veenhuizen die als uitdrukking van de ontwikkelingsgeschiedenis van de ontginning van woeste gronden, armenzorg, (gedwongen) werkverschaffing en later de huisvesting van gedetineerden in Drenthe in cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht van belang is;
  • vanwege de beeldbepalende ligging van de kosterswoning aan de Hoofdweg in de directe nabijheid van de rijksmonumentale Nederlands-hervormde kerk binnen het van rijkswege Beschermde Gezicht van Veenhuizen

Gaafheid / authenticiteit

  • vanwege de redelijke mate van gaafheid van de kosterswoning;
  • vanwege de waarde van de kosterswoning in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Veenhuizen

Zeldzaamheid

  • vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de kosterswoning in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken