Dienstwoning kalkzandsteenfabriek

Inleiding

De kalkzandstenen DIENSTWONING is gebouwd in 1920 samen met vier andere vrijstaande woningen en een rijtje kleinere huizen op het terrein van de in 1904 opgerichte kalkzandsteenfabriek ‘Albino’, van de firma ‘N.V. Kalkzandsteenfabriek van R. Roelfsema’, voorheen ‘Maathuis en Zonen. De provinciale bescherming betreft de samenhang tussen de bij de kalkzandsteenfabriek behorende dienstwoningen met de huisnummers 20, 21-22 en 23.
Het pand ligt vrijstaand op een perceel achter no. 20 en op enige afstand van de openbare doorgaande weg. De ontsluiting geschiedt door een overpad langs no. 20 en via een aan de zuidzijde gelegen tuinpad richting de fabriek. De tuin bevindt zich met name aan de west- (voor) en zuidzijde(opzij). Er is een gazon, bosschages, twee grote bomen en een houten toegangshek.
In tegenstelling tot de panden 20 en 21, die eveneens zijn aangewezen als provinciaal monument, is dit pand opgetrokken in rozerode kalkzandsteen en geleed door banden in witte kalkzandsteen.

Omschrijving

De DIENSTWONING heeft een samengestelde plattegrond met een kleine krimp aan de noordzijde, een bouwlaag en een samengesteld dak. Het zadeldak van de voorzijde en van het dwarsdeel aan de noordzijde komen aan de achter(oost)zijde samen in een dakschild. Het dak heeft een recent dakvenster en een iets uitkragende dakgootlijst op houten klossen. Het dak is gedekt met oranjerode Tuiles du Nord dakpannen. De gevel is opgetrokken in rozerood en witte kalkzandsteen op een donkergrijs gemetseld trasraam met een iets uitkragende schuine gemetselde lijst. Rondom zijn er in de gevel een speklaag van witte kalkzandsteen en een decoratieve ‘zig-zag’ band, alle vensters hebben een decoratieve strekkenlaag.
De voorgevel en geveluitbouw hebben een identieke geleding, te weten; twee staande vensters met bovenlicht, in een van de topgevels wordt een venster geflankeerd door twee kleinere (= oorspronkelijk), de top van de voorgevel is op dit punt echter gewijzigd, hier is het middelste venster overgebleven, de andere openingen zijn dichtgemetseld. De topgevels zijn getrapt opgevuld met verticaal getand strokenhout. In de noordelijke zijgevel bevindt zich een dichtgemetseld venster (blind). In de zuidelijke zijgevel zijn een niet origineel venster en een dubbel venster met dubbel bovenlicht aangetroffen.
De entree bevindt zich in de krimp aan de noordzijde en bestaat uit een houten deur met twee vensters, een koppenlaag, een stoep van twee treden en een venster met afzaat.
Verbonden met de DIENSTWONING is een aan de oostzijde gemetselde achteraanbouw met lessenaarsdak en een dubbel venster met dubbel bovenlicht.
De bijgebouwen in de vorm van een doosvormige gemetselde garage en een houten bijgebouwtje vallen niet onder de provinciale bescherming.

Waardering

De dienstwoning is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde:

• de dienstwoning behorende bij de kalkzandsteenfabriek ‘Albino’, van de firma ‘N.V. Kalkzandsteenfabriek van R. Roelfsema’ vertegenwoordigt cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een bedrijfsmatige dienstwoning uit 1920, en vanwege de relatie met de industriële ontwikkeling van Drenthe

Architectuurhistorische waarde

• als bijzondere uitdrukking van een dienstwoning van het krimpentype gebouwd in 1920 in Overgangsarchitectuur
• vanwege het voor het complex van de kalkzandsteenfabriek kenmerkende, innovatieve materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in Overgangsarchitectuur

Stedenbouwkundige / ensemblewaarde

• vanwege de betekenis van de dienstwoning als essentieel historisch-functioneel complexonderdeel van het fabrieksensemble (met de dienstwoningen P.R. Roelfsemaweg 20 en 21-22) die als uitdrukking van de industriële ontwikkeling van Drenthe in cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht van belang is;
• vanwege de beeldbepalende ligging van de dienstwoning aan de Drentse Hoofdvaart die van cultuurhistorisch belang is als historisch-infrastructurele ontwikkelingsas van Drenthe

Gaafheid / authenticiteit

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van (delen van) het exterieur van de dienstwoning;
• vanwege de waarde van de dienstwoning in relatie tot de redelijke mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld van de omgeving

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de dienstwoning in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken