Dwarshuis “Laar-Heem”

Inleiding

Een in 1879 als dokterspraktijk gebouwd DWARSHUIS genaamd ‘Laar-Heem’. Het dwarshuis is gebouwd in een Eclectische stijl met Neoclassicistische kenmerken. Aan de achterzijde een niet originele rechthoekige serre onder plat dak tegen de noordoosthoek. Het woonhuis heeft een verhoogd aangebrachte begane grondvloer, waardoor grote keldervensters in de voorgevel mogelijk worden. Hierdoor tevens een bordesachtige trap naar de entree en aan de achterzijde een verhoogd terras met gemetselde trap naar de tuin. Tegen het rechter gedeelte van de zuidgevel is in 1989 een garage aangebouwd op de plaats van een voormalig koetshuis. Slechts een deel van de voorgevel van het oude koetshuis is bewaard gebleven. De aangebouwde schuur valt derhalve buiten de provinciale bescherming.
Het pand, met op het ruime erf langs de weg twee grote oude beuken, ligt buiten het van rijkswege
beschermde dorpsgezicht van Zuidlaren maar wel aan de belangrijke oude uitvalsweg richting Groningen, temidden van villa-achtige bebouwing.

Omschrijving

Het uit gedeeltelijk 1 en gedeeltelijk 2 bouwlagen bestaande DWARSHUIS is ontworpen op rechthoekige plattegrond en is deels onderkelderd. Het pand is opgetrokken in wit geschilderd pleisterwerk in blokverband, aan de achterzijde in rood/bruine baksteen. Het wordt gedekt door een afgeplat schilddak waarop een zwart geglazuurde opnieuw verbeterde Hollandse pan. Het oostelijk dakschild wordt doorbroken door een tot nokhoogte opgetrokken verhoogd middenrisaliet, gemetseld in rood/bruine baksteen onder plat dak met kroonlijst, dat op zichzelf een rechthoekig twee bouwlagen hoog bouwvolume vormt. Rond het dak een verkropte kroonlijst met bakgoot en aan de voorzijde twee gepleisterde nokhoekschoorstenen voorzien van schoorsteenbord.
In het oostelijk dakschild boven de entree een in blokpleisterwerk opgetrokken dakkapel.
Daarin een 2-ruits staand vensters met rondboog bovenlicht gescheiden door een deelzuiltje; aan weerszijden opengewerkte gepleisterde pilasters; daarboven een kroonlijst en fronton.
De symmetrische voorgevel wordt geleed door vier hoog geplaatste T-vensters met gepleisterde lekdorpel en voorzien van persiennes; daaronder vier 2-ruits keldervensters met smeedijzeren diefijzers. Verder gepleisterde hoekpilasters.
In de zijgevels samengestelde staande vensters, gedeeltelijk voorzien van persiennes.
De gevels van het middenrisaliet worden op de verdieping geleed door samengestelde vensters voorzien van bovenlichten; daaronder een porte brisee met bovenlicht geflankeerd door T-vensters met bovenlicht. Venster in de zijgevel deels voorzien van roedenverdeling. Voor het middenrisaliet een terras met van rood/bruine baksteen gemetselde borstwering en gemetselde trap naar de tuin. In het inspringende geveldeel links van het middenrisaliet een T-venster.
De entree is gelegen in een licht risaliserend gedeelte in het midden van de symmetrische voorgevel en bestaat uit een originele vleugeldeur voorzien van smeedijzeren sierrooster en koperen kruk en briefopening; geprofileerd kalf en liggend bovenlicht met smeedijzeren levensboom. Voor de deur een zich naar boven toe versmallende natuurstenen trap van 5 treden, aan weerszijden voorzien van een decoratief smeedijzeren traphek.

Waardering

Het dwarshuis is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• het woonhuis vertegenwoordigt enige waarde als bijzondere uitdrukking van de huisvesting van notabelen in Drenthe

Architectuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van het woonhuis uit 1879 als bijzondere uitdrukking van woonhuisarchitectuur in Eclectische stijl met Neoclassicistische kenmerken in Drenthe;
• vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp;
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in Eclectische stijl met Neoclassicistische kenmerken

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de betekenis van het woonhuis voortkomend uit de in historisch-functioneel opzicht kenmerkende en bovendien beeldbepalende situering aan de uitvalsweg temidden van bebouwing met een villa-achtig karakter;

Gaafheid

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur;
• vanwege de vanwege de waarde van het woonhuis in relatie tot de redelijke mate van gaafheid
• van de structuur en het bebouwingsbeeld van het lint langs de uitvalsweg

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van het dwarshuis in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken