Dwarshuisboerderij Nieuw-Buinen
Inleiding
Omstreeks 1905 gebouwde DWARSHUISBOERDERIJ, sterk teruggerooid gelegen op ruim perceel als onderdeel van de agrarische lintbebouwing aan het Zuiderdiep te Nieuw Buinen. Ondanks enkele wijzigingen is het pand nog grotendeels authentiek. De (niet oorspronkelijk) dakkapel op het westelijk dakschild van het dwarshuis is inmiddels verwijderd en vervangen door een dakraam. Een gedeelte van de oostgevel van de schuur is opnieuw opgemetseld en heeft daarbij een niet originele invulling gekregen. De nog wel aanwezige dakkapel op het oostelijk dakschild van de schuur heeft een niet originele roedenverdeling. Bepalend voor het aanzicht van de boerderij vanaf de openbare weg is de diepe voortuin met gazon en aan beide zijden een houtwal. De boerderij heeft een kenmerkende ligging binnen de oorspronkelijke agrarische, veenkoloniale structuur.
Omschrijving
De DWARSHUISBOERDERIJ, gebaseerd op het krimpentype bestaat uit 1 bouwlaag en is opgetrokken in bruinrode baksteen op een grijs gepleisterde plint. Het dwarshuis is gedekt door een afgeplat schilddak waarop zwart geglazuurde Tuiles du Nord.
De voorgevel heeft een verhoogde middenrisaliet met een brede dakkapel onder plat dak; buitenzijde dakkapel twee pilaren; midden twee pilasters waarop een balustrade als gevelbekroning; gedecoreerde gepleisterde banden; uitkragende verkropte bakgoot op geprofileerde klossen; niet origineel RVS rookkanaal op het oostelijke dakschild.
Tegen de oostelijke gevel van het voorhuis een serre op rechthoekige plattegrond opgetrokken in hout boven een gemetselde plint en met een overstekend plat dak op houten klossen. Centraal in de voorgevel een balkon met houten balustrade met dubbel-vaasvormige balusters en zware houten gedecoreerde consoles.
De gevels worden geleed door H-vensters onder gemetselde segmentbogen voorzien van gepleisterde aanzet- en sluitstenen; boogveld met ruitvormige decoratie; witte speklagen; voorhuis voorzien van hoekpilasters en middenrisaliet; gemetseld fries rond woongedeelte met gepleisterde vakindeling en siermetselwerk.
In het bedrijfsgedeelte zijn de baanderdeuren aan de westzijde verwijderd en hebben een niet originele invulling van glas; overig getoogde gietijzeren stalramen met gemetselde lekdorpel; niet-originele kunststof goten.
De entree is gelegen in het middenrisaliet van de voorgevel; segmentboogportiek; dubbele houten paneeldeuren met ‘Art Nouveau’ decoratie; geprofileerd kalf; bovenlicht; gepleisterde stoep van twee treden.
Waardering
De boerderij is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:
Cultuurhistorische waarde
- vanwege de waarde van de boerderij als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het Drentse, veenkoloniale boerenbedrijf uit omstreeks 1900
Architectuurhistorische waarde
- als representant van een veenkoloniale boerderij met dwars gebouwd voorhuis en schuur van het Fries-Groningse type uit omstreeks 1905
- vanwege de esthetische kwaliteiten van de boerderij
- vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de opvallende detaillering van de boerderij in Overgangsarchitectuur
Stedenbouwkundige/ensemble waarde
- vanwege de beeldbepalende en kenmerkende ligging van de boerderij op een ruim erf en als belangwekkend agrarisch onderdeel van de veenkoloniale lintbebouwing
Gaafheid
- vanwege de redelijke mate van gaafheid van de boerderij
- vanwege de waarde van de boerderij in relatie tot de redelijke mate van gaafheid van de veenkoloniale bebouwingsstructuur
Zeldzaamheid
- vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de veenkoloniale boerderij in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken.