Kop-rompboerderij Vries

Inleiding

Een in de huidige vorm in 1880 in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant gebouwde KOP-ROMP BOERDERIJ, waarvan de hoofdvorm goed bewaard is gebleven. Het betreft hier evenwel een bijzonder type met een voorhuis opgebouwd uit twee bouwlagen en een kap. De boerderij had destijds een functie als herberg en stond in de volksmond bekend als het ‘Hooge Hoes of Groot Hoes’. In 1972 werd het pand gerestaureerd, op advies van Monumentenzorg rood geschilderd en werden in het zuidelijk dakschild vensters aangebracht. In 1986 werd de functie van de schuur gewijzigd in een winkel/werkplaats voor sociaal-cultureel werk. Bouwsporen in het metselwerk geven verder aan dat er in de voorgevel een deur is bijgeplaatst en in de rechter zijgevel een deur is verwijderd. Voor de schuur is een andere soort baksteen gebruikt dan voor het woongedeelte. Aangezien de schuur in 2009 verbouwd zal worden tot wooneenheden, zal de provinciale bescherming zich voor wat betreft de schuur beperken tot de hoofdvorm. De boerderij ligt in de lengterichting langs de weg en schuin achter de monumentale kerk aan de rand van het beschermde dorpsgezicht van Vries. Rondom het pand zijn nog delen van de oude klinker- en keienbestrating aanwezig en aan de zuidzijde bevindt zich een gazon.

Omschrijving

De uit twee bouwlagen bestaande KOP-ROMP BOERDERIJ op samengestelde plattegrond, waarvan het woonhuis is opgetrokken in rood/paarse baksteen en de schuur in een rood/bruin genuanceerde baksteen. De noordelijke zijgevel is gesausd in een oudroze kleur.
Het woonhuis op rechthoekige plattegrond wordt gedekt door een aan de zuidzijde over de tweede bouwlaag doorlopend schilddak waarop een zwart geglazuurde Friese pan. De aangebouwde schuur op rechthoekige plattegrond wordt gedekt door een aan de achterzijde afgewolfde zadeldak, waarbij de nok aan de oostzijde is voorzien van een uilenbord met makelaar. Tevens gemetselde nokhoekschoorsteen met schoorsteenbord op westzijde schuur.
De kap van het woonhuis heeft een gemetselde nokhoekschoorsteen met schoorsteenbord; houten kroonlijst met uitkragende bakgoot; lijstgoot westzijde; windveer; gemetselde schoorsteen op zuidelijk dakschild op de overgang naar het schuurgedeelte. In zuidelijk dakschild groot aantal niet originele dakvensters en twee niet originele dakvensters in noordelijk dakschild.
De noord- en westgevel van het woongedeelte worden geleed door 6-ruits schuifvensters, op de begane grond onder hanenkam met houten lekdorpel; op de verdieping onder rollaag. Links in de noordgevel tevens een houten paneeldeur met 2-ruits bovenlicht onder licht getoogde strek; smeedijzeren sierrooster; gemetselde onderdorpel; geprofileerd kalf; vlakke stoep van oude klinkers. De zuidgevel wordt geleed door twee 6-ruits schuifvensters en twee (niet oorspronkelijke) 4-ruits vensters. Vanwege de verbouw tot wooneenheden valt de aangebouwde schuur alleen qua hoofdvorm onder de provinciale bescherming.
De entree is gelegen in het midden van de symmetrische westgevel een opgeklampte deur met 2-ruits bovenlicht onder licht getoogde strek; natuursteen onderdorpel; geprofileerd kalf.
Aan de zuidoostzijde, haaks op de boerderij, een vrijstaande bijschuur op rechthoekige plattegrond. De schuur is opgetrokken in rode baksteen en wordt gedekt door een rieten wolfdak. In de noordgevel een driedelige opgeklampte houten inrijdeur, die de daklijst doorbreekt; getoogde 4-ruits ijzeren stalramen onder rollaag met gemetselde lekdorpel.

Waardering

Het voorhuis van de kop-rompboerderij alsmede de hoofdvorm van de aangebouwde schuur zijn van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van het voorhuis van de kop-rompboerderij als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het Drentse, gemengde boerenbedrijf aan het einde van de negentiende eeuw

Architectuurhistorische waarde

• als bijzondere uitdrukking van een voorhuis van een forse kop-rompboerderij met twee bouwlagen in Ambachtelijk-traditionele stijl en een alleen voor wat betreft de hoofdvorm onder de bescherming vallende Fries/Groningse schuur
• vanwege de esthetische kwaliteiten van het voorhuis van de boerderij
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering van het voorhuis van de boerderij in Ambachtelijk-traditionele stijl

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de zeer beeldbepalende ligging aan rand van de historische kern van Vries en als kenmerkend onderdeel van de historische agrarische bebouwing aan de rand van het van rijkswege beschermde gezicht van Vries

Gaafheid

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van het voorhuis van de boerderij
• vanwege de waarde van de boerderij in relatie tot de gaaf bewaarde stedenbouwkundige structuur aan de rand van het van rijkswege beschermde gezicht van Vries

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de boerderij in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken