Logement Smilde

Inleiding

Dit voormalige LOGEMENT met de functie van GEMEENTEHUIS werd gebouwd in 1856 en is uitgevoerd als blokvormig dwarshuis in Ambachtelijk-traditionele trant met Neoclassicistische invloeden. Aanvankelijk had het gebouw de functie van logement en droeg de naam ‘Nieuwe Veenhoop’. Deze functie werd tot 1873 gecombineerd met de functie van gemeentehuis van Smilde. Het gebouw is in 1874 in gebruik genomen als christelijke lagere school met onderwijzerswoning. In 1911 verzoekt het bestuur van de Vereniging voor Christelijk Onderwijs Smilde de gemeente het pand te mogen splitsen in twee woningen. Tegenwoordig heeft ‘Nieuwe Veenhoop’ een woonfunctie. Het voormalige LOGEMENT ligt iets voor de rooilijn uitstekend aan de doorgaande weg en de Drentse Hoofdvaart. Het gebouw staat vrij op de kavel en wordt aan de zuid- en oostzijde omgeven door het terrein van een schoolgebouw. Langs de zuidgevel bevindt zich de doorrit naar dat schoolgebouw. De tuin ligt aan de zuidzijde en heeft enkele bosschages, de tuin aan de noord- en oostzijde is verhard met walen, grind en grindtegels en er staan een houten hek en een schutting.

Omschrijving

Het LOGEMENT heeft en samengestelde plattegrond, is gedeeltelijk onderkelderd en bestaat uit twee bouwlagen. De gevels zijn opgetrokken in een roodbruine baksteen en een grijze gestucte plint met sierlijst. Het heeft een schilddak met bruine Verbeterde Holle pan en aan de achterzijde (oost) een deels aanvallend dakschild. De dakvorsten zijn bevestigd met een nagel. In het dak bevinden zich aan de achterzijde twee kleine dakvensters en een recent dakvenster. Op de uiteinde van de nok van het schilddak zitten twee pironen als nokversiering. Verder zijn er twee kleine kunststof schoorsteenpijpen. Het dak heeft een geprofileerde gootlijst en een hemelwaterafvoer van zink. Het logement heeft een symmetrische gevelgeleding met aan weerszijden van de entree twee vensters op de benedenverdieping en twee identieke op de bovenverdieping. De vensters hebben een bovenlicht, op de beneden verdieping met glas in lood, grijze afzaten en een strekkenlaag. Midden boven de entree bevindt zich een dubbel venster met bovenlicht, strekkenlaag en een balkonhek van siersmeedwerk. Onder de dakgoot is de gevel afgewerkt met een brede geprofileerde daklijst. De noordelijke zijgevel is voorzien van een kleine grijze plint, een venster met bovenlicht met glas in lood, een drielichts keldervenster met een grijze dorpel en een klein (niet origineel) venster. Verder is er een entree in de vorm van een oude paneeldeur met een venster met traliewerk. Hierboven een (niet origineel) klein bovenlicht. In de gevel bevinden zich negen muurankers en op de verdieping twee vensters met bovenlicht waarvan een met een stijl. De zuidelijke zijgevel wordt geleed door drie vensters beneden en boven twee met bovenlicht, waarvan een kleiner is, de grootste is een dubbelvenster met stijl, strekkenlaag, acht muurankers en een dichtgemetseld deel op de benedenverdieping. De achtergevel is aangepast aan de aanbouw, gestuct en wit geschilderd. De hoofdentree is een porte brisee in de westgevel, vensters en tralies met krullend smeedwerk, panelen met een decoratieve deurregel. Op de deur zit een deurklopper. Het bovenlicht is voorzien van glas in lood. Onderdeel van de entree zijn de gestucte pilasters met een fries en een kroonlijst. De aanbouw bevindt zich aan de oostzijde van het logement. De schuur/garage staat haaks op het hoofdvolume, heeft een zadeldak, een goot op klossen, entree met bovenlicht, een dubbel venster met een bovenlicht en het zuidelijke deel is gestuct en wit geschilderd. Er is een klein venster naast de deur en een rolgaragedeur. De achtergevel van de aanbouw bestaat uit een bakstenenwand met staande gietijzeren rondboogvensters en een roosvenster (klaverblad). Uit het muurvlak steken vijf balken met wig en in de topgevel bevinden zich muurankers. Verder is er nog een vrijstaande houten schuur met oranje dakpannen.

Waardering

Het logement-gemeentehuis is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• het voormalige logement-gemeentehuis vertegenwoordigt cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een horecagelegenheid met de functie van overheidsgebouw uit het midden van de negentiende eeuw op het Drentse platteland

Architectuurhistorische waarde

• als bijzondere uitdrukking van een logement-gemeentehuis gebouwd in Ambachtelijk-traditionele trant met Neoclassicistische invloeden uit het midden van de negentiende eeuw in Drenthe
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in Ambachtelijk-traditionele trant met Neoclassicistische invloeden.

Stedenbouwkundige / ensemblewaarde

• vanwege de beeldbepalende ligging van het logement-gemeentehuis aan de Drentse Hoofdvaart die van cultuurhistorisch belang is als historisch-infrastructurele ontwikkelingsas van Drenthe

Gaafheid / authenticiteit

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur van het logement-gemeentehuis;
• vanwege de waarde van het logement-gemeentehuis in relatie tot de redelijke mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur van het bebouwingslint aan de Drentse Hoofdvaart

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van het logement-gemeentehuis in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken