Nieuw Salverdt
Inleiding
Een in oorsprong rond 1860 in Eclectische stijl opgetrokken bouwvolume dat aanvankelijk fungeerde als dwarshuisboerderij. Het hoofdvolume wordt geflankeerd wordt door 1 bouwlaag hoge uitbreidingen van een jongere datum waarmee het de functie als MARECHAUSSEEKAZERNE kreeg. Het object draagt de naam ‘Nieuw Salverdt’.
Met name de achterzijde van het pand is sterk gewijzigd; de provinciale bescherming betreft het voorste gedeelte van de voormalige kazerne inclusief het voorterrein.
De voormalige MARESCHAUSSEEKAZERNE ligt vrijstaand op een groot perceel op ruime afstand van de openbare weg en de Drentsche Hoofdvaart. Aan de achterzijde (west) grenst het perceel aan een kleinschalig bedrijventerrein.
Aan de voorzijde bevindt zich een grote tuin in de trant van de Engelse landschapsstijl met een bomenpartij, rododendrons en een groot gazon omzoomd met een sloot als erfafscheiding. Een centraal, tegenover het hoofdgebouw gesitueerd decoratief smeedijzeren hekwerk (niet origineel) geeft toegang tot de tuin en een oprijlaan van betonklinkers die met flauwe bocht naar de zijkant van het gebouw verloopt. Voor het gebouw is een parkeerplaats aangelegd.
Omschrijving
De MARECHAUSSEEKAZERNE heeft een samengestelde plattegrond met twee bouwlagen, is deels onderkelderd en is opgetrokken in bruinrode baksteen op een grijs/witgeschilderde plint met sierlijst. Op de schilddaken liggen grijze Verbeterde Holle dakpannen. Op het achterste dakschild van het hoofdvolume en op de boerderijschuur met wolfseind liggen grijze golfplaten. Onder de golfplaten is het riet (van de deel) nog aanwezig en er is een gemetselde schoorsteen en een dakkapel. Op het dak van het hoofdvolume bevinden zich twee nokhoekschoorstenen. De daken van de zijvleugels hebben ieder twee dakkapellen en een gemetselde schoorsteen in het dakvlak.
Het hoofdvolume heeft een gevelgeleding van zeven identieke vensters met een middenstijl en een bovenlicht waarvan vier op de bovenverdieping en drie op de begane grond. De vensters hebben alle aan de bovenzijde een decoratieve omlijsting in de vorm van een zogeheten wenkbrauwboog van wit geschilderd stucwerk. Over de gehele breedte van de verdieping loopt een waterlijst onder de vensters. De onderste vensters hebben grijze afzaten. Rechts van de entree verdiept onder de plint met ommuurde opening en natuurstenen onderdorpel bevinden zich twee keldervensters met vierlichts raam.
Het hoofdvolume staat in zijn geheel iets naar voren ten opzichte van de zijvleugels, heeft een wit geschilderd in Vlaams verband gemetseld fries met sierlijst, hieronder zit het decoratieve ruitvormige metselwerk van rode en gele bakstenen dat aan de zijgevels onder de dakrand nog wel te zien is. Dit metselwerk is ook aanwezig aan zijvleugels. De gootlijst is geprofileerd en rust op kleine klossen. Aan de achterzijde (west) heeft de goot gemetselde klossen. De entree is asymmetrisch gelegen in het hoofdvolume, de paneeldeur heeft een bovenlicht en een natuurstenen onderdorpel, een gemetselde stoep met twee treden en een briefopening. Boven de entree is eenzelfde sierlijst te zien als bij de vensters. Midden op de gevel bevindt horizontaal een wit geschilderde gevelplaat met een omlijsting van stucwerk.
Voorgevel van de zijvleugels hebben ieder vier vensters met spijl en bovenlicht, een natuurstenen afzaat en decoratief gemetseld boogveld van gele en rode bakstenen, een segmentboog met diamantkop en witte aanzetstenen. In de muur bevinden zich rozetankers. Beide zijgevels hebben een entree met een houten deur en een niet oorspronkelijk groot vierkant venster. De noordzijde lijkt een originele houten paneeldeur te hebben met drie vensters waarvan boven een, twee onder en een briefopening. Hierboven zit een bovenlicht met segmentboog, klein boogveld, witte sluitsteen en gemetselde stoep met twee treden.
Achter beide zijvleugels zijn doosvormige aanbouwen geplaatst. Hoofdaanbouw is het gedeelte direct achter het hoofdgebouw. Hier is nog iets terug te vinden van een voorhuis met wolfseind en witte roedeverdeelde vensters. De zuidgevel van de boerderijdeel is geheel vervangen. De noordgevel is nog in tact, met houten deuren, 2 ronde metalen ‘roos’vensters en halfronde metalen stalraampjes. In de achtergevel: originele deur,
bedrijfsroldeur in baanderopening. Niet-originele achteraanbouw van damwandprofiel (spuiterij). Onder het golfplaten dak is de rieten kap nog aanwezig. De aanbouwen aan de achterzijde vallen wegens onvoldoende monumentale waarde niet onder de provinciale bescherming.
De bijgebouwen op het achterterrein vallen niet onder provinciale bescherming en worden hier derhalve alleen opgesomd: een garage van damwandprofiel en een bedrijfsgebouw van gestapelde betonplaten uit 1975.
Waardering
De marechausseekazerne is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:
Cultuurhistorische waarde
- de marechausseekazerne vertegenwoordigt hoge cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een overheidsgebouw met agrarische gebouwde kern uit het midden van de negentiende eeuw, en vanwege de relatie met de (bestrijding van de) sociale onrust in de negentiende eeuw in de Drentse veengebieden
Architectuurhistorische waarde
- als bijzondere uitdrukking van een marechausseekazerne gebouwd in sobere Eclectische stijl
- vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in sobere Eclectische stijl
Stedenbouwkundige / ensemblewaarde
- vanwege de beeldbepalende ligging van de marechausseekazerne aan de Drentse Hoofdvaart die van cultuurhistorisch belang is als historisch-infrastructurele ontwikkelingsas van Drenthe
Gaafheid / authenticiteit
- vanwege de redelijke mate van gaafheid van (het voorste deel van) het exterieur van de marechausseekazerne;
- vanwege de waarde van de marechausseekazerne in relatie tot de redelijke mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld van de omgeving
Zeldzaamheid
- vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de dienstwoning in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken