Tolhuis Noord-Sleen

Inleiding

Een omstreeks 1865 in een Ambachtelijk-traditionele stijl gebouwd voormalig TOLHUIS annex KEUTERIJ. Onderdeel van de bouwgeschiedenis is dat het tolhuis in het Interbellum is verlengd met een stalruimte ten behoeve van de nieuwe functie van keuterij. Het sindsdien in geringe mate verbouwde pand doet tegenwoordig dienst als woonhuis met bedrijfsruimte. Het voormalige tolhuis kent een kenmerkende ligging dicht langs de doorgaande weg. Een voortuin is nagenoeg afwezig. Langs de weg staat een authentiek smeedijzeren hekwerk, dat echter pas omstreeks eind jaren tachtig van de vorige eeuw op deze plek is geplaatst. Dit hekwerk valt derhalve buiten de provinciale bescherming.
Het perceel is voorzien van een sobere erfinrichting met later aangebrachte verharding in de vorm van tegels en beton. Ten westen van het pand een onverharde oprit en enkele oude bomen, enkele later geplaatste bakstenen en deels houten bijgebouwen op het achtererf en een tuintje met voornamelijk sierheesters aan de oostzijde. De bijgebouwen op het achtererf zijn sterk gewijzigd en/of van later datum en vallen derhalve niet onder de provinciale bescherming.

Omschrijving

Een uit 1 bouwlaag bestaand voormalig TOLHUIS annex KEUTERIJ van het krimpentype op samengestelde plattegrond. Het pand is opgetrokken in een bruin/rode baksteen en wordt gedekt door een aan de achterzijde afgewolfd rieten zadeldak. Aan de voorzijde een dakoverstek met gedecoreerde en gegolfde windveer in tuitvorm; geprofileerde daklijst. Op het dak niet originele nokvorsten; een gemetselde nokschoorsteen; 3 niet originele dakvensters in het westelijk dakschild; onderste helft westelijk dakschild belegd met niet originele zwarte Hollandse pannen; 3 niet originele dakvensters in het oostelijk dakschild; openslaand ijzeren dakvenster in rieten wolfeind.
De zuidelijke voorgevel wordt geleed door twee H-vensters met gewijzigde detaillering onder hanenkam en voorzien van onderdorpels die later in beton zijn vernieuwd; twee halve ijzeren radvensters onder rollaag. In de oostgevel van het woonhuis een H-venster als in de voorgevel; in de voorgevel van de oostelijke krimp een later aangebracht venster onder rollaag. De entree bevindt zich in de voorgevel van de westelijke krimp en bestaat uit een later vervangen deur onder rollaag.
De westelijke zijgevel achter de krimp is gedeeltelijk opnieuw opgetrokken in een afwijkende baksteen, heeft een gewijzigde gevelindeling waarbij de volgende vensters zijn aangebracht: een staand venster; een samengesteld venster voorzien van lekdorpeltegels en een 3-ruits venster voorzien van lekdorpeltegels. Daarnaast vier liggende 3-ruits stalvensters en een opgeklampte deur.
De symmetrische achtergevel dateert uit de tijd dat het achterhuis is verlengd en wordt geleed door een opgeklampte baander met inloopdeur; bovendorpel in de vorm van segmentboog met schouders, onder rollaag; twee in formaat verschillende opgeklampte deuren onder rollaag; twee staande rondboogvensters met gietijzeren tracering onder rollaag.
De oostelijke gevel wordt geleed door vier 3-ruits vensters als aan de westzijde; 2 kleine staande vensters; 2 niet originele 2-ruits vensters; houten toegangsdeur.

Waardering

Het tolhuis annex keuterij is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• het tolhuis annex keuterij hekwerk vertegenwoordigt cultuurhistorische waarde als representant van de infrastructurele en agrarische ontwikkelingen in de tweede helft van de negentiende eeuw in Drenthe

Architectuurhistorische waarde

• als bijzondere uitdrukking van een tolhuis annex keuterij van het krimpentype gebouwd rond 1865 in een sobere Ambachtelijk-traditionele stijl
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in een sobere Ambachtelijk-traditionele stijl
• vanwege de esthetische kwaliteiten van het tolhuis annex keuterij

Stedenbouwkundige / ensemblewaarde

• vanwege de beeldbepalende en kenmerkende ligging van het tolhuis annex keuterij met de voorgevel vrijwel direct aan de voormalige tolweg

Gaafheid / authenticiteit

• vanwege de hoge mate van gaafheid van het exterieur van het tolhuis annex keuterij
• vanwege de waarde van het tolhuis annex keuterij in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de directe omgeving aan de voormalige tolweg

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van het tolhuis annex keuterij in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken