Winkel/woonhuis Nieuw-Buinen

Inleiding

Een omstreeks 1900 gebouwd WINKEL/WOONHUIS met BIJGEBOUW met als naam ‘Kliphuis Supermarkt’. Het beeldbepalend op een hoek gelegen complex is gebouwd in Ambachtelijk-traditionele trant met enige kenmerken van de Chaletstijl. Het hoofdgebouw is oorspronkelijk gebouwd als herenhuis met achterhuis op de hoek Noorderdiep/Verlengde Dwarskade. Daarna werd het achterhuis al spoedig verbouwd tot winkel met een opvallende brede en fraai gedetailleerde winkelpui aan de Verlengde Dwarskade. In de loop der tijd is het pand enkele malen op onderdelen aangepast, waarbij ondermeer een dakkapel en gedeeltelijk kunststof kozijnen werden aangebracht.
Het pand heeft een ondiepe voortuin met daarvoor twee oude beuken. Een deel van het ijzeren HEKWERK langs de voortuin is nog aanwezig.

Omschrijving

Het uit 1 bouwlaag bestaand en gedeeltelijk onderkelderd WINKEL/WOONHUIS is gebouwd op een in hoofdvorm rechthoekige plattegrond. Het pand, dat is opgetrokken in een rood gesinterde baksteen op een donkerbruin gepleisterde plint wordt gedekt door een samengestelde kap. Het woonhuis heeft een schilddak met daarop een zwart geglazuurde platte Friese pan. In het oostelijk dakschild van het voorhuis is een niet originele houten dakkapel aangebracht en aan de rechterzijde van het noordelijk dakschild een origineel gietijzeren dakvenster. Verder een geprofileerde dak- en gootlijst met bakgoot. Het achterhuis heeft een zadeldak met achterschild dat is belegd met een zwart geglazuurde opnieuw verbeterde Hollandse pan.
De symmetrische voorgevel heeft een verhoogd middengedeelte met gemetselde dakkapel onder zadeldak met overstek, rustend op schuin geplaatste houten klossen. Dit overstek heeft windveren en betimmering in Chaletstijl. Voor de opbouw een uitkragend houten balkon op houten consoles met een hekwerk van siersmeedwerk; onderzijde balkon afgewerkt met kraalschroten. Hierop uitkomend een porte brisee met dubbelruits bovenlicht voorzien van gekleurd decoratieglas; segmentboog; boogveld met bruin/witte tegeltjes. Aan weerszijden van de deur een opengewerkte gemetselde hoekpilaster. De voorgevel wordt geleed door de entree in het midden met aan weerszijden twee H-vensters; houten onderdorpel; afgeronde bovenhoeken kozijn onder rollaag. In de westgevel van het woonhuis twee soortgelijke vensters. De oostgevel van het voorhuis wordt geleed door rechts een soortgelijk venster als aan de voorzijde; links een liggend keldervenster met afgeronde bovenhoeken onder rollaag en voorzien van een natuursteen onderdorpel.
De entree is gelegen in het midden van de voorgevel en bestaat uit een gladde houten deur met in het midden een verticaal aangebrachte profiellijst; luikje in het linker gedeelte van de deur; houten deuromlijsting; met diamantkop geprofileerd kalf; geschilderde natuursteen onderdorpel; bovenlicht met smeedijzeren levensboom; tussen bovenlicht en balkon liggend venster voorzien van siersmeedwerk. Voor de deur een drie treden hoge geschilderde natuursteen stoep met aan weerszijden een lage gepleisterde en geschilderde borstwering.
De winkelpui aan de oostzijde bestaat uit een risaliserende platte aanbouw met daarboven een schuin uitkragende betonnen rand en een geprofileerde daklijst en een bakgoot op klossen met geprofileerde gootlijst. Tegen de daklijst is met smeedijzeren letters “Kliphuis Supermarkt” aangebracht.
De winkelpui bestaat uit samengestelde vensters met drieruits bovenlicht, geprofileerde middenstijl en over de gehele pui doorlopende geprofileerde bovendorpel. De vensters zijn geplaatst boven een vensterbank op een decoratief gepleisterde plint.

Tussen het eerste en tweede venster van rechts een portiek met natuurstenen vloer; decoratief bewerkte houten paneeldeur met staand venster; boven venster een frontonvormige profilering; geprofileerd kalf; bovenlicht voorzien van siersmeedijzeren traliewerk. Tussen het tweede en derde venster eenzelfde portiek met identieke indeling en detaillering, echter afwijkend traliewerk in het bovenlicht. De zuidelijke verdiepingsgevel van het achterhuis wordt geleed door een opgeklampt zolderluik, een smeedijzeren rondboogvenster voorzien van gemetselde lekdorpel en smeedijzeren staafankers.
Een niet originele platte aanbouw vormt de verbinding tussen de achtergevel en een BIJGEBOUW onder dubbel zadeldak. De gevelindeling aan de oostzijde is niet origineel: op de begane grond zijn enkele vensters dichtgezet. In de topgevels een origineel smeedijzeren roosvenster in wit geschilderde rollaag. Het overstek van de kap heeft een geprofileerde windveer met betimmering in Chaletstijl. De gevels van het bijgebouw zijn in niet origineel donkerbruin geschilderd.

Waardering

Het winkel/woonhuis met bijgebouw en hekwerk is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van het winkel/woonhuis met bijgebouw en hekwerk als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van de winkelvoorziening in de Drentse veenkoloniën omstreeks 1900

Architectuurhistorische waarde

• als representant van een winkel/woonhuis met bijgebouw en hekwerk uit omstreeks 1900 in Ambachtelijk-traditionele trant met enige kenmerken van de Chaletstijl
• vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in Ambachtelijk-traditionele trant met enige kenmerken van de Chaletstijl

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de beeldbepalende ligging van het winkel/woonhuis met bijgebouw en hekwerk op de hoek van het Noorderdiep met de Verlengde Dwarskade, aan het begin van het cultuurhistorisch waardevolle veenkoloniale lint van Nieuw Buinen

Gaafheid

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van het winkel/woonhuis met bijgebouw en hekwerk en de hoge mate van gaafheid van de winkelpui
• vanwege de waarde van het winkel/woonhuis met bijgebouw en hekwerk in relatie tot de redelijke mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld in het veenkoloniale lint van Nieuw Buinen

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van het winkel/woonhuis met bijgebouw en hekwerk in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken